२० भारतीय उद्योजक एका वेगळ्याच दृष्टिकोनातून!

या लॉकडाउनच्या काळात जर काही नव्याने शिकता आलं, काही नवीन गोष्टी समजून घेता आल्या, हा लॉकडाउनचा वेळ ‘लॉक’ असूनही स्वतःला ‘डाऊन’ करण्याऐवजी ‘अप’ करण्यात कसा घालवला जाऊ शकतो, या विचाराने काही काळ ग्रस्त होतो आणि मला माझ्या चित्रकलेची आठवण झाली.

व्यवसायाने मी एक सॉफ्टवेयर इंजिनीयर आहे, पण एक छंद म्हणून मी स्केचेस आणि व्यंगचित्रे काढतो तर या कलेचा उपयोग करून बिझनेस किंवा सध्या फार प्रचलित झालेली टर्म – स्टार्टअप्सविषयी माहिती आणि ज्यांनी त्यात अमूल्य असे योगदान देऊन त्यांची ख्याती उंचावली आहे, अशा काही नामवंत उद्योजकांचा एक व्यंगचित्रपर लघुप्रवास कसा मांडता येईल, असा विचार करून मी हा एक प्रयत्न केला आहे.

ज्या व्यक्तींची मी व्यंगचित्र काढलीत, त्यांचा मी आधी थोडा अभ्यास केला. त्या व्यक्तींमधील नेतृत्वगुण, त्यांची निर्णय घेण्याची पद्धत आणि क्षमता, त्यांच्या सवयी याविषयी माहिती गोळा केली आणि मग त्यातून भारतीय उद्योजक, ज्यांनी आपल्या देशात राहून मोठमोठे उद्योग, व्यवसाय निर्माण केले आणि भारताला जगाच्या इतिहासात मानाचे स्थान पटकावण्यात हातभार लावला. त्यामुळेच त्यांना समर्पित अशी ही सिरीज करायचं ठरवलं.

या मागचा माझा हेतू एवढाच की या लोकांकडून आपणही बऱ्याच गोष्टी शिकू शकतो आणि या लोकांचा अध्ययन केल्याने आपल्यातही आपण बदल घडवून आणू शकतो. सो सादर करीत आहे, ही २० आदर्श भारतीय उद्योजकांची व्यंगचित्रांची सिरीज.

– जयेश फडणीस

8097130476

१. रतन टाटा

रतन टाटांकडून शिकण्यासारख्या काही गोष्टी :

दूरदर्शी व्हा – जेव्हा रतन टाटा गटात सामील झाले, तेव्हा ते भारताबाहेरील केवळ व्यवसाय करीत होते. अनेकांनी त्याला विरोध केला असला तरी, कंपनी ग्लोबलमध्ये जाणे आवश्यक असल्याचे त्याने कायम ठेवले. आज टाटाचे अर्धे उत्पन्न परदेशातून आले आहे. त्यांच्या नेतृत्वात टाटाने टेटली, जग्वार लँड रोव्हर आणि ताज बोस्टनसारखे ब्रँड विकत घेतले.

तुमच्या कर्तृत्वतात विनम्रता बाळगा –  रतन टाटांनी सुरुवातीच्या काळात टाटा स्टीलसाठी ब्ल्यू कॉलर कर्मचारी म्हणून काम सुरू केले.
26/11 च्या हल्ल्यामुळे प्रभावित झालेल्या 80 कर्मचार्‍यांच्या कुटूंबाची त्यांनी वैयक्तिक भेट घेतली.
2020 मध्ये कोविड 19 पेंडॅमिक विरुद्ध लढा देणार्‍या परिचारिका, डॉक्टरांसाठी त्याने आपली पंचतारांकित हॉटेल्स उघडली.

खाली पडणे ठीक आहे, हारणे हा आयुष्याच्या प्रगतीचा भाग आहे, पण पुन्हा उठून उभे राहा आणि जिंके पर्यंत लढा.

1999 साली फोर्डकडे टाटा समूहाची नव्याने काम करणार्‍या कारचा व्यवसाय टाटा विकण्यासाठी गेले असता टाटांना येथे अपमान सहन करावा लागला.

टाटा आणि टीमने हा करार रद्द केला आणि तेथे मुख्य तत्त्वांवर काम केले आणि अवघ्या नऊ वर्षानंतर टाटाने जून २००८ मध्ये फोर्डकडून २.३ अब्ज डॉलर्सच्या सर्व रोख व्यवहारात जग्वार आणि लँड रोव्हर खरेदी केले.

२. संजय किर्लोस्कर

मेड इन इंडिया मॅन्युफॅक्चरिंग ब्रँड. 165 पेक्षा जास्त देशांना पुरवठा करणारे फ्लुइड पंपिंग तंत्रज्ञान उत्पादनात जागतिक नेते.

गुजरातमधील सरदार सरोवर नर्मदा निगम येथे सर्वात मोठी पंपिंग योजना राबवण्याबरोबरच किर्लोस्करचे पंपदेखील देशाच्या अणु संमिश्रण कार्यक्रमात वापरले जातात.

किर्लोस्कर ब्रदर्स भारताच्या अणुप्रक्रियेशी संबंधित आहेत आणि भारतीय अणुऊर्जा प्रकल्पात तैनात असलेले जड पाणी पंप करण्यासाठी कॅन केलेला मोटर पंप तयार केला आहे.

हे पंप प्रोटोटाइप अणुभट्टी थंड करण्यासाठी वापरले जातात.

किर्लोस्कर पंप्स, डुक्कर लोह, चिल्लर, वाल्व्ह, इंजिन, कॉम्प्रेसर, ट्रान्समिशन, ऑटोमोबाईल (टोयोटासह संयुक्त उद्यमातून), बांधकाम, पायाभूत सुविधा पंपिंग प्रकल्प, पाणबुडी पाइपलाइन, पुलांपासून जवळजवळ सर्वकाही तयार करतात.

३. मुकेश अंबानी

मुकेश अंबानी आशियात सर्वात श्रीमंत आहेत. शिकण्यासारख्या काही गोष्टी :

१. सर्वांवर विश्वास ठेवा, पण कोणावरही अवलंबून राहू नका. जेव्हा काम करण्याची वेळ येते तेव्हा मुकेश अंबानींना ठाऊक असते की चिकाटी व आत्मशिक्षण या पैलूंबरोबर काहीही जुळत नाही. येथे काहीच कटुता नाही, परंतु अगदी लहान वयातच काही कठीण परिस्थितीतून स्वत:चे मन उडवून घेतल्यामुळे मुकेश हे एक काम करणारे नेते होते. ट्रस्ट ही एक गोष्ट आहे, परंतु सर्व प्रकारच्या आपत्कालीन परिस्थितीत तयार राहणे ही कंपनी चालू ठेवणे त्यांना चांगले ठाऊक आहे.

२. आपले कार्य स्वतःच बोलू द्या : मुकेश अंबानी आपल्या यशाबद्दल, वैभवाबद्दल, पैशाबद्दल कमी बोलतात, तर इतर लोक त्याबद्दल जास्त बोलतात.

मुकेश अंबानी यांनी २०१० मध्ये पेट्रोकेमिकल्स, वीजनिर्मिती, बंदर आणि त्यासंबंधित एकत्रीकरणाद्वारे २०१० मध्ये दर वर्षी ३३ दशलक्ष टन) उत्पादन करण्याची क्षमता असलेल्या जामनगर, जगातील सर्वात मोठी तळागाळातील पेट्रोलियम रिफायनरी तयार करण्याचे दिग्दर्शन आणि नेतृत्व केले.

३. संधी पहा, आपण पाहू शकत नसल्यास तयार करा.

४. आपली सर्व अंडी एका टोपलीमध्ये ठेवू नका. मुकेश अंबानींना हे यश त्यांच्या व्यावसायिक बुद्धिमत्तेचे नव्हे, तर पैशांच्या व्यवस्थापनाचे यश आहे.

रिलायन्सच्या माध्यमातून ते इंडियन प्रीमियर लीग फ्रँचायझी मुंबई इंडियन्सचे मालकही आहेत आणि ते इंडियन सुपर लीग या संस्थेत संस्थापक आहेत.

रिलायन्स इंडस्ट्रीज फक्त तेल, पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक गॅसवर अवलंबून नाही, तर जिओ टेलिकॉम सेक्टर, मीडिया नेटवर्क 18, टेक्सटाईल, रिटेल बिझिनेस – रिलायन्स फ्रेश आणि इतर बऱ्याच गोष्टींवर अवलंबून आहे.

५. आपल्याला गेम खेळायचा असेल तर जिंकण्यासाठी खेळा.

४. अझीम प्रेमजी

शिकण्या सारख्या काही गोष्टी :
१. आपली सामर्थ्य आणि मर्यादा जाणून घ्या
२. विषम परिस्थितीतही संधीसाधू व्हा
३. केवळ स्पर्धा करू नका तर सहयोग देखील करा
४. प्रभार घ्या आणि जबाबदार रहा
५. संपत्ती समाजाला परत द्या
नुकताच अजीम प्रेमजी फाऊंडेशन, विप्रोने कोविड -१ out च्या उद्रेकांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी 1,125 कोटी रुपये दिले.

५. नारायण मुरथी – इन्फोसिस

शिकण्या सारख्या काही गोष्टी :
१. कधीही हार मानू नका … कधीही नाही!
२. मॅरेथॉन धावपटू व्हा …
३. आयुष्याप्रमाणे व्यवसायात पारदर्शकतेचा आदर करा
४. उदार व्हा
५. कितीही साध्य केलात तरी साधेपणा बाळगा
६. नेहमी शिकत रहा!
७. श्रीमंती मिळवा पण प्रामाणिकपणे!

६. लक्ष्मी मित्तल

2005 साली जगातील तिसरा श्रीमंत व्यक्ती, एक भारतीय!
लक्ष्मी निवास मित्तल भारतीय अब्जाधीश व्यवसाय, जगातील सर्वात मोठी स्टील तयार करणारी कंपनी आर्सेलर मित्तलचे अध्यक्ष आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी आहेत. मित्तलकडे आर्सेलर मित्तल 38% आहे.

शिकण्या सारख्या काही गोष्टी :

१. ज्ञान हे keyआहे. आपण आपल्या आवडीच्या क्षेत्रावर वर्चस्व गाजवू इच्छित असल्यास आपल्यास माहित नसलेली सर्वात लहान गोष्ट देखील जाणून घेण्यासाठी आपल्याकडे ज्ञान आणि आस्था असणे आवश्यक आहे.
२. दूरदर्शी आणि सर्जनशील व्हा.

७. महाशय चुन्नी लाल गुलाटी – MDH मसाले

असली मसाले सच सच… MDH MDH!

97-Years-old chairman!

एमडीएच म्हणून व्यवसाय करणारे महाशियान दि हट्टी प्रायव्हेट लिमिटेड ही भारतातील नवी दिल्ली येथे राहणारी भारतीय मसाला उत्पादक आणि विक्रेता आहे.
एमडीएचकडे आज 150 पेक्षा जास्त विविध पॅकेजेसमध्ये 62 उत्पादने उपलब्ध आहेत.

गुलाटी आपल्या पगाराच्या जवळपास% ०% देणग्या महाशय चुन्नीलाल चॅरिटेबल ट्रस्टच्या बॅनरखाली दान करतात. ट्रस्ट दिल्लीत झोपडपट्टीवासीय आणि चार शाळांसाठी मोबाइल हॉस्पिटलसह 250 बेडचे रुग्णालय चालविते.

महाशय धर्मपाल जी यांचे तत्वज्ञान आहे “जगाला जेवढे उत्तम ते देता येईल ते द्या, आणि सर्वोत्कृष्ट आपोआपच तुमच्याकडे परत येईल” हे अक्षरशः खरे आहे की आज, एमडीएच हे एक नाव आहे जे केवळ प्रतिशब्द नाही शैक्षणिक संस्था, रूग्णालये व विश्वस्त संस्था यांच्या मार्गदर्शनाद्वारे गुणवत्तेचे मसाले परंतु समाज कल्याण आणि गरजूंच्या उन्नतीसाठी दिलेल्या योगदानासाठी.

८. कुमार मंगलम बिर्ला

कुमार मंगलम बिर्ला यांच्या नेतृत्वगुणांचे मुख्य मुद्दे :

१. पारंपारिक व्यवस्थापन आणि आधुनिक नेतृत्व पद्धतींमध्ये संतुलन
२. स्मार्ट मेहनतीला पर्याय नाही.
३. अधिक नेते तयार करा. युनिट म्हणून टीम म्हणून काम करा.
४. बदल आलिंगन. सतत नूतनीकरण करा.
आपल्या भविष्याची गुणवत्ता संपूर्णपणे आपल्या कल्पनेच्या गुणवत्तेवर अवलंबून असते, ती भविष्यकाळ काय असू शकते, आज.
५. Technology. तंत्रज्ञान हे टिकाव व वाढीची गुरुकिल्ली आहे

९. R. S. सोधी – वेरगीस कुरीयेंन – अमूल

अमूल ही एक भारतीय दुग्ध सहकारी संस्था आहे, जी 1946 मध्ये गुजरात राज्यातल्या आनंद येथे स्थित आहे.
अमूलने भारताच्या श्वेत क्रांतीला उत्तेजन दिले, ज्यामुळे देशाने दुध व दुग्ध उत्पादनात जगातील सर्वाधिक उत्पादन केले.
कुरेन यांचे व्यवस्थापन व नेतृत्व गुण :

१. सेल्फ लीडरशिप आणि प्रयोगांकडून शिकणे
२. ते साध्य करण्यासाठी बदल आणि कौशल्य यासाठी एकत्रितपणे अजेंडा विकसित करणे
३. गाव सहकारी स्तरावर दृष्टी मिशन धोरण करणे
४. Products. केवळ प्रमाण नव्हे तर उत्पादनांच्या गुणवत्तेवर लक्ष द्या
५. हरित क्रांती : शेतक-यांना आर्थिक सुधारणात आणि वाढीमध्ये सामील करणे

१०. किरण मुझुमदार शौ

किरणमजुमदारशॉ – व्यवसायिक महिला – भारतातील सर्वात श्रीमंत स्व-निर्मित महिला. त्या बंगळुरू, भारत येथे स्थित बायोटेक्नॉलॉजी कंपनीच्या बायोकोन लिमिटेड या संस्थेच्या अध्यक्ष व व्यवस्थापकीय संचालक आहेत.

११. सायरस पूनावाला

सायरस एस. पूनावाला (जन्म १ 194 1१) हा एक भारतीय व्यापारी असून, पूनावाला समूहाचे अध्यक्ष आहेत, ज्यात बालरोगाच्या लस तयार करणार्‍या भारतीय बायोटेक कंपनी सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाचा समावेश आहे. सीरम संस्था 100 पेक्षा जास्त देशांमध्ये लसांची निर्यात करते आणि जगातील प्रत्येक दोन मुलांपैकी एकास लहरी सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाच्या लसीद्वारे दिली गेली.

१२. सचिन बन्सल – फ्लिप कार्ट

सचिन बन्सल (जन्म August ऑगस्ट, १ 198 1१) हा एक भारतीय अब्जाधीश तंत्रज्ञान उद्योजक आहे. फ्लिपकार्टचा सह-संस्थापक म्हणून तो परिचित आहे, जो वॉलमार्टने 2018 मध्ये १ billion अब्ज डॉलर्सवर विकत घेतला आहे. फ्लिपकार्ट येथे 11 वर्षाच्या कारकीर्दीत बन्सल मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि अध्यक्ष होते. 2018 मध्ये, बन्सलने वॉलमार्ट करारानंतर फ्लिपकार्टमधून बाहेर पडले.

१३. राहुल बजाज

राहुल बजाज (जन्म 10 जून 1938) हा एक भारतीय अब्जाधीश उद्योजक आणि परोपकारी व्यक्तिमत्व आहे. ते भारतीय एकत्रित बजाज समूहाचे अध्यक्ष आणि संसद सदस्य आहेत.

१४. आनंद महिंद्रा

आनंद गोपाळ महिंद्रा (जन्म: १ मे १ 195 5)) हा एक भारतीय अब्जाधीश उद्योजक आहे, आणि महिंद्र ग्रुपचे अध्यक्ष आहेत, मुंबई-आधारित व्यवसायिक समूह. हा समूह एरोस्पेस, शेती व्यवसाय, आफ्टरमार्केट, ऑटोमोटिव्ह, घटक, बांधकाम उपकरणे, संरक्षण, ऊर्जा, शेती उपकरणे, वित्त व विमा, औद्योगिक उपकरणे, माहिती तंत्रज्ञान, फुरसतीचा आणि आतिथ्य, लॉजिस्टिक्स, रिअल इस्टेट आणि रिटेलमध्ये काम करतो.

१५. नंदन नीलकंनी – आधार जनक – इन्फोसिसचे सह संस्थापक

आधार कार्ड चे जनक- नंदन निलेकणी (जन्म 2 जून 1955) एक भारतीय उद्योजक, नोकरशाही आणि राजकारणी आहेत. त्यांनी इन्फोसिसची सह-स्थापना केली आणि २ S ऑगस्ट २०१ on रोजी आर शेशासाई आणि रवी वेंकटसन यांच्या जागी इन्फोसिसचे कार्यकारी अध्यक्ष कार्यकारी अध्यक्ष आहेत. विशाल सिक्काच्या बाहेर पडल्यानंतर निलेकणी यांची नियुक्ती केली गेली. ऑगस्ट 24, 2017 पासून लागू होणार्या मंडळाचे कार्यकारी अध्यक्ष. ते भारतीय अद्वितीय ओळख प्राधिकरण (यूआयडीएआय) चे अध्यक्ष होते.

इन्फोसिसमध्ये यशस्वी कारकीर्दीनंतर त्यांनी ‘टग अप’- TAGUP या भारत सरकारच्या तंत्रज्ञान समितीचे प्रमुख केले.

१६. उदय कोटक

उदय कोटक (जन्म: १ March मार्च १ 195 9)) हे एक भारतीय अब्जाधीश बँकर आहेत आणि कोटक महिंद्रा बँकेचे कार्यकारी उपाध्यक्ष आणि व्यवस्थापकीय संचालक.

१७. राधाकृष्णन दमाणी – D- MART

राधाकिशन एस दमानी हे एक भारतीय गुंतवणूकदार, व्यापारी आणि डॅमार्टचे संस्थापक आहेत. फेब्रुवारी 2020 पर्यंत दमाणी हे भारतातील दुसर्‍या क्रमांकाचा श्रीमंत व्यक्ती आहे.

1990 च्या दशकात हर्षद मेहता यांनी बेकायदेशीर मार्गाने वाढलेल्या शॉर्ट सेलिंग स्टॉक्समधून त्यांनी नफा कमावला. 1995 मध्ये सार्वजनिक झाल्यानंतर दमानी एचडीएफसी बँकेचा सर्वात मोठा वैयक्तिक भागधारक होता.

1999 मध्ये त्यांनी अपना बाजार, नेरुळ येथे सहकारी विभाग स्टोअरचे फ्रँचायझी चालविली, परंतु व्यवसायाच्या मॉडेलने त्याला “अपात्र” केले. २००२ मध्ये पवई येथे पहिला स्टोअर सुरू करून त्याने स्वतःची हायपरमार्केट चेन, डॅमार्ट सुरू करण्यासाठी २००० मध्ये शेअर बाजार सोडला. आणि साखळीत २5 स्टोअर उभे केले.

१८. विजय शेखर शर्मा – PAYTM

विजय शेखर शर्मा (जन्म 1978) हा एक भारतीय अब्जाधीश उद्योजक आहे. तो पेटीएम मोबाईल पेमेंट कंपनीचा संस्थापक आहे. २०१ मध्ये शर्मा २.१ अब्ज डॉलर्सच्या निव्वळ किमतीसह फोर्ब्सने भारतातील सर्वात तरुण अब्जाधीश म्हणून क्रमांकावर होते. टाइम मासिकाच्या १०० सर्वात प्रभावशाली व्यक्तींच्या यादीमध्ये ते होते.

१९. राकेश झुनझुनवाला – स्टॉक इन्व्हेस्टर

राकेश झुनझुनवाला (जन्म July जुलै १ 60 .०) हा एक भारतीय अब्जाधीश, गुंतवणूकदार, व्यापारी आणि चार्टर्ड अकाउंटंट आहे. तो मालमत्ता व्यवस्थापन कंपनी, दुर्मिळ उपक्रमात भागीदार म्हणून स्वत: चे पोर्टफोलिओ सांभाळतात. १.8 अब्ज डॉलर्सची संपत्ती असलेली ते भारतातील 48 वा श्रीमंत व्यक्ती आहे

२०. शिव नादार – HCL

शिवनादार हे एक भारतीय अब्जाधीश उद्योजक आणि परोपकारी आहेत. ते HCLआणि शिव नादार फौंडेशन चे संस्थापक आणि अध्यक्ष आहेत. परोपकरिता, कट्टर समाजसेवी, श्री नादर यांनी शांतपणे शिद नादर फाऊंडेशनच्या माध्यमातून अनेक गंभीर सामाजिक कारणांना पाठिंबा दिला आहे ज्याने भारताची शैक्षणिक व्यवस्था उन्नत करण्यावर भर दिला गेला आहे. या संस्थेने चेन्नईमध्ये नॉन-प्रॉफिट एसएसएन अभियांत्रिकी महाविद्यालय स्थापित केले आहे, जे आज भारतातील पहिल्या दहा खासगी अभियांत्रिकी महाविद्यालयांमध्ये आहे. नुकत्याच, ग्रेटर नोएडा मधील शिव नादर विद्यापीठात त्यांनी अनेक विषयांमध्ये पदवी, पदव्युत्तर आणि व्यावसायिक पदवी उपलब्ध करुन दिली.

उत्तर प्रदेशात त्यांनी “विद्याज्ञान” सार्वजनिक शाळा देखील बांधली आहेत ज्या ग्रामीण भागातील मुलांना आर्थिकदृष्ट्या वंचित पार्श्वभूमीतून विनामूल्य आणि जागतिक दर्जाचे शिक्षण देतात.

– जयेश अनिल फडणीस

8097130476