बदल हा जीवनातील अविभाज्य भाग आहे. व्यवसायातसुद्धा काळाप्रमाणे बदल करावे लागतात. मोठा प्रश्‍न हा आहे व्यवसायात कोणता बदल करावा आणि कसा? हे न समजल्यामुळे काही लोक व्यवसाय बदलतात. कारण व्यवसायात बदल हा त्यांना खूप कठीण वाटतो.
काळाप्रमाणे आणि आवश्यकतेप्रमाणे बदल हे करावेच लागतात. त्याकरिता आपल्याला व्यावसायिक विश्‍लेषणाची आवश्यकता आहे. व्यावसायिक विश्‍लेषण म्हणजे काय हे समजून घेऊ.
व्यावसायिक विश्‍लेषण म्हणजे बिझनेसबद्दल समजून घेणे, त्या बदलांचा व्यापारावर होणारा प्रभाव आवश्यकतेचे विश्‍लेषण आणि संबंधित भागधारकांबरोबर संवाद आणि आवश्यकतेचे वितरण करणे हे कार्य आहे. या बदलांमध्ये रणनीती, रचना, धोरणे, व्यवसाय नियम, प्रक्रिया आणि माहिती प्रणालीमधील बदल यांचा समावेश आहे.
संपूर्ण व्यवसायातील गरजा समजून घेण्यावर त्याच्या धोरणात्मक दिशेने आणि पुढाकार ओळखण्यावर लक्ष केंद्रित करते ज्यामुळे व्यवसायाने त्या धोरणात्मक उद्दिष्टांची पूर्तता करण्यास अनुमती दिली जाईल. यात हेदेखील समाविष्ट आहे.
व्यवसाय आर्किटेक्‍चर : व्यवसाय आर्किटेक्‍चर म्हणजे व्यवसायाची पूर्ण माहिती, धोरणे, रणनीती आणि उद्दिष्टे या सर्व गोष्टी समाविष्ट करून तयार केलेली एक व्यवसाय योजना.
नवीन व्यवसाय संधी : व्यवसाय संधी संकुल व्यवसाय गुंतवणूक आहे जे खरेदीदाराला व्यवसाय सुरू करण्यास परवानगी देते. व्यवसायाची संधी म्हणजे चार घटक असतात जे सर्व एकाच कालमर्यादेमध्ये उपस्थित असतील.
- गरज
- गरजा पूर्ण करण्याचे साधन
- साधन वापरण्याची पद्धत
- नफा पद्धती
व्यवहार्यता अभ्यास : व्यवहार्यता अभ्यासाचा उद्देश नैसर्गिक वातावरणात उपस्थित असलेल्या विद्यमान व्यवसायाच्या किंवा प्रस्तावित उद्यम, संधी आणि धमक्या, वाहून नेण्यासाठी लागणारी संसाधने आणि अखेरीस यशस्वितेची संभावना यातील ताकद व कमकुवतपणा निष्पक्षपणे आणि तर्कशुद्धपणे प्रकट करणे हे आहे.
प्रारंभिक जोखमीचे मूल्यांकन : जोखीम विश्‍लेषणात “व्यक्तींना चिंतेच्या जोखमींच्या संदर्भात जोखीम मूल्यांकन जोखीम लक्षण वर्णन, जोखीम संवाद, जोखीम व्यवस्थापन आणि जोखीमसंबंधित पॉलिसी यांचा समावेश आहे. एखाद्या संस्थेला प्रभावित करणार्‍या अनेक बाह्य घटकांचे परीक्षण करून बाह्य पर्यावरण विश्‍लेषणाचा उपयोग केला जातो.
- राजकीय (राजकीय दबावापासून वर्तमान आणि संभाव्य प्रभाव)
- आर्थिक (स्थानिक, राष्ट्रीय आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेचा प्रभाव)
- समाजशास्त्रीय (ज्या मार्गांनी एखाद्या संस्थेवर परिणाम होऊ शकतो)
- तांत्रिक (नवीन आणि उदयोन्मुख तंत्रज्ञानाचा प्रभाव)
- कायदेशीर (राष्ट्रीय आणि जागतिक कायद्याचा परिणाम)
- पर्यावरण (स्थानिक, राष्ट्रीय आणि जागतिक पर्यावरणीय समस्या)
या सर्व घटकांचा कालानुरूप अभ्यास करणे आवश्यक आहे, कारण हे सर्व घटक कळत नकळत आपल्या व्यवसायावर प्रभाव टाकत असतात. आपला व्यवसाय छोटा असो की मोठा किंवा कोणत्याही प्रकारचा, आपण या गोष्टींचा अभ्यास करायलाच हवा. एक परिपूर्ण विश्‍लेषणाद्वारे आपणास आपल्या व्यवसायात आणि व्यवसाय पद्धतीत चांगला फरक खालीलप्रमाणे जाणवेल.
गुंतवणुकीवरील परताव्याची वाढ : व्यवसाय विश्‍लेषक एखाद्या गुंतवणुकीद्वारे प्राप्त झालेला लाभ वाढवतात, तसेच त्याची अंमलबजावणी करण्यासाठी खर्च कमी करतात, जे शेवटी आपले ROI वाढवते. अधिक मूल्य प्रभावी समाधान शोधून ते कमी खर्च करतात. ते संस्थेत नवीन गरजा ओळखून, मूल्यानुसार त्या गरजांना प्राधान्य देऊन आणि आवश्यक बदल करून लाभ वाढवतात.
यशस्वी प्रकल्प : व्यवसाय विश्‍लेषक हा एखाद्या प्रकल्पाचा एक महत्त्वपूर्ण भाग आहे. एक मजबूत व्यवसाय विश्‍लेषक असण्याने प्रकल्पाला अयशस्वी होण्यापासून वाचवले जाऊ शकते. प्रोजेक्ट मॅनेजर एखाद्या प्रकल्पावर देखरेख करतो आणि त्यास ट्रॅकवर ठेवतो, तर एक व्यवसाय विश्‍लेषक हे सुनिश्‍चित करतो, की प्रकल्प व्यवस्थापक योग्य प्रकल्पाकडे नेत असतो. व्यवसाय विश्‍लेषक हे ओळखतो की, कोणत्या संस्थांना संस्थेच्या उद्दिष्टांचे सर्वश्रेष्ठ साध्य होईल.
कमी खर्च : व्यवसाय विश्‍लेषकांचा मोठा भाग म्हणजे कंपनीचा खर्च कमी करणे आहे. व्यवसाय विश्‍लेषक प्रकल्पाचे पुनर्वितरण कमी करतो, कमी कार्यक्षमतेची आणि आवश्यकता पूर्ण करतो. ते अधिक मूल्य प्रभावी उपायदेखील ओळखतात आणि कार्यान्वित करतात.
भागधारकांबरोबर सहयोग : गरजांमधील त्रुटींमुळे प्रकल्प खर्चाचा एक महत्त्वपूर्ण भाग पुनर्लेखनावर खर्च केला जातो. भागधारकांशी सहयोग करून, व्यवसाय विश्‍लेषक आपल्या प्रकल्पांवर पुनर्वापर कमी करतात. ते प्रकल्पाच्या सुरुवातीस पूर्ण आणि योग्य व्यावसायिक आवश्यकता निर्धारित करतात, जेणेकरून संपूर्ण प्रकल्प संपूर्ण पावले योग्यरीत्या राबवता येतील.
– मयूर देशपांडे
77210 05051
deshmayur1988@gmail.com
